گزارشی از چگونگی اجرای طرح درج قیمت مصرف کننده روی کالا‌ها

امین عظیمی زاده | شهرآرانیوز؛ در سال‌های اخیر تفاوت زیاد قیمت کالا‌ها از کارخانه تا رسیدن به دست مصرف کننده و سوءاستفاده‌های به وجودآمده از این مسئله همواره توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است؛ به عنوان نمونه بار‌ها گزارش شده است که برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای با تبانی با واحد‌های تولیدی، اقدام به درج قیمت غیرواقعی به عنوان قیمت مصرف کننده بر روی کالا‌ها کرده و بعد در پوشش تخفیف، همان کالا‌ها را بیشتر از قیمت واقعی به شهروندان فروخته اند. بروز چنین تخلفاتی سبب شد که سازمان حمایت از حقوق تولیدکنندگان و مصرف کنندگان اواخر آذر سال گذشته طرح «درج قیمت تولیدکنندگان بر روی کالاها» را به اجرا درآورد.

در همان زمان، شهرآرانیوز با حمایت و همراهی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی درقالب پویش «بی قیمت نخریم ۲» با بازدید از واحد‌های تولیدی، روند اجرای این طرح را بررسی کرد. پویش بی قیمت نخریم ۲ در دور گذشته با استقبال عباس تابش، معاون وزیر صمت و رئیس سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان روبه رو شد، به طوری که او بهمن سال گذشته در روند بازدید از چند واحد تولیدی در مشهد، ضمن تاکید بر اجرای طرح درج قیمت تولیدکنندگان بر کالاها، از پویش «بی قیمت نخریم» شهرآرانیوز حمایت و قدردانی کرد.

با این حال ازآنجاکه درج قیمت تولیدکننده به تنهایی، سبب شده بود تخلفاتی در حوزه گران فروشی در واحد‌های صنفی رخ بدهد، سازمان حمایت از حقوق تولیدکنندگان و مصرف کنندگان درصدد برآمده است که با الزامی کردن درج قیمت مصرف کنندگان در واحد‌های تولیدی، از بروز این تخلف جلوگیری کند. در همین راستا و در ادامه پویش بی قیمت نخریم ۲ قرار است تیم رسانه‌ای شهرآرانیوز با بازرسان صمت از واحد‌های تولیدی و صنفی، بازدید و روند درج قیمت تولیدکننده و مصرف کننده را بررسی کنند. بر همین اساس، بازرسان سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به همراه گروه رسانه‌ای شهرآرانیوز از کارخانجات تولید کننده محصولات غذایی بازدید کردند تا بر حسن اجرای این طرح نظارت کنند.

شفاف شدن قیمت‌ها به نفع همه است

در بازدید بازرسان سازمان صمت خراسان رضوی و گروه رسانه‌ای شهرآرانیوز از واحد تولیدکننده نان صنعتی استان با هدف نظارت بر اجرای طرح درج هم زمان قیمت تولیدکننده و مصرف کننده، مدیر این واحد تولیدی درباره ضرورت اجرای طرح یادشده گفت: باتوجه به اینکه شرکت ما تولیدکننده محصولات مختلفی است و هم کیک و کلوچه تولید می‌کند و هم محصولاتی مانند نان، محصولات کیک و کلوچه ما در مرحله چهارم طرح مذکور، مشمول قیمت گذاری هم زمان شدند و برای محصولات نان نیز طرح از اول اردیبهشت اجرایی شد.

وی افزود: وقتی قیمت گذاری شفاف باشد، هم تولیدکننده‌ها به لحاظ رقابت پذیری در بازار مصرف، سود می‌کنند و موانع پیشین در این زمینه برداشته می‌شود و هم برای مصرف کنندگان، موضوع روشن خواهد بود. همچنین واسطه‌هایی که در چرخه توزیع کالا حضور دارند، حذف خواهند شد؛ البته برخی ابهامات همچنان وجود دارد؛ به ویژه در صنعت تولید نان که مصرف روزانه دارد، هم در بخش خرده فروشی‌ها و هم در کلیت فرایند توزیع، مشکلات بی شماری ما را رنج می‌دهد که توقع داریم برطرف شود.

این مدیر واحد تولیدی درباره انتظارات و خواسته‌های تولیدکنندگان از سازمان صمت نیز بیان کرد: مهم‌ترین درخواست ما، ارتباط کارشناسان سازمان صمت با صنعتگران است؛ به ویژه در اجرای طرح یادشده لازم است این مهم با جدیت بیشتری دنبال شود. به عنوان مثال ما همچنان از حضور واسطه‌ها در چرخه توزیع کالا رنج می‌بریم که بخش درخورتوجهی از آن‌ها نیز به صورت رسمی فعالیت می‌کنند و مجوز‌های لازم را دراختیار دارند. هرچه سیاست‌ها پخته‌تر باشد و ارتباطات میدانی کارشناسان صمت با کارخانه ها، بازار‌های مصرف و توزیع کالا بیشتر باشد، بدون شک وضعیت بهتری خواهیم داشت.

چالش‌های درج هم زمان قیمت تولیدکننده و مصرف کننده

تعیین حداکثر قیمت مصرف کننده با احتساب هزینه‌های حمل و توزیع کالا، بسته به اینکه بازار عرضه نهایی چه میزان از محل تولید و واحد تولیدی فاصله دارد، متفاوت خواهد بود. روش قیمت گذاری پیشین که قیمت مصرف کننده در کل کشور به صورت یکسان درنظر گرفته می‌شد، ظلم به کسانی بود که فاصله نزدیک تری تا محل تولید محصول داشتند. علاوه بر آن، می‌توان کالا‌ها را به دو دسته دارای گردش سریع و گردش کند تقسیم بندی کرد.

بر همین اساس، کالا‌های غذایی دارای گردش سریع و کالا‌های لوازم خانگی دارای گردش کند هستند، لذا ضرایب سود و قیمت گذاری این کالا‌ها باید متفاوت از هم باشد و باتوجه به تفاوت‌های مختلف کالا‌ها از نظر وزنی، هزینه‌های حمل ونقل نیز متفاوت است. در طرح جدید قیمت گذاری کالا‌ها برای آسانی کار مصرف کننده نهایی، حداکثر سود ۲۰درصد برای کالا‌های با گردش سریع و ۳۰درصد برای کالا‌های با گردش کند درنظر گرفته شده است. افزایش تورم سالانه، انجام محاسبات معمول میان خریداران و فروشندگان برای تعیین قیمت نهایی کالا و همچنین شائبه هماهنگی میان فروشگاه‌های زنجیره‌ای با واحد‌های تولیدی بر سر تعیین سود‌هایی که مصداق گران فروشی محسوب می‌شود، جملگی باعث شده است اجرای طرح گفته شده، همچنان با چالش‌هایی روبه رو باشد.

میرزایی راد، بازرس سازمان صمت استان خراسان رضوی، در همین زمینه گفت: اجرای طرح درج هم زمان قیمت برای شفافیت است. بر همین اساس مقرر شد در مرحله پنجم طرح مذکور، تمام کالا‌هایی که قابلیت بسته بندی دارند، مشمول این طرح شوند و تولیدکنندگان نیز موظف هستند باتوجه به هزینه‌های تولید، درصد سود مجاز تولید و همچنین احتساب مالیات بر ارزش افزوده، قیمت تولیدکننده را روی کالا درج کنند و همچنین با احتساب سود‌های مجاز، قیمت نهایی مصرف کننده را نیز درج کنند، لذا شائبه‌هایی که قبلا وجود داشت، با اجرای این طرح از بین می‌رود و تمام واحد‌های تولیدی ملزم به رعایت دستورالعمل‌های سازمان صمت هستند. در شرایط جدید، دیگر امکان تعیین تخفیف‌های غیرواقعی ازسوی برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای با هماهنگی واحد‌های تولیدی وجود نخواهد داشت.

میرزایی راد درباره ثبت و رسیدگی به شکایات مردمی نیز اظهار کرد: همان طور که از گذشته نیز سامانه ارتباطی ۱۲۴ وجود داشته است، واحد پاسخ گویی به شکایات سازمان صمت هست و درباره گران فروشی، تقلب و هر نوع تخلفی که در سطح واحد‌های تولیدی، خرده فروشی‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای صورت گیرد، قابلیت پیگرد دارد. مردم عزیزمان برای موارد مربوط به اجرای طرح جدید قیمت گذاری از طریق همین سامانه می‌توانند مطالبات خود را مطرح کنند. برای تمام تماس‌ها نیز کد رهگیری درنظر گرفته می‌شود که پاسخ مطالبات مردمی پس از پیگیری، در قالب پیامک به درخواست کننده ارسال شود.

لزوم بازرسی از درج قیمت‌ها

بازرس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی درباره لزوم درج قیمت بر روی کالا‌های تولید داخل نیز گفت: تمام واحد‌های تولیدی براساس ماده ششم قانون تعزیرات حکومتی و ماده پنجم قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان و همچنین ماده شصت وپنجم قانون نظام صنفی، ملزم به درج قیمت هستند. باتوجه به اجرایی شدن طرح درج هم زمان قیمت مصرف کننده و تولیدکننده، واحد‌هایی که مشمول طرح هستند، اگر از اجرای آن تخطی کنند، با آن‌ها برخورد تعزیری خواهد شد. سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به تمام واحد‌های مشمول طرح، عملیاتی شدن آن را از اول اردیبهشت ابلاغ کتبی کرده است. علاوه بر آن به انجمن‌های مربوط نیز اعلام شده و به صورت حضوری نیز توضیحات لازم منتقل شده است.

میرزایی راد درباره دوره‌های بازدید و بازرسی از واحد‌های تولیدی نیز بیان کرد: بازرسی‌های ما برای پروژه درج قیمت از اواخر سال ۱۴۰۰ به صورت مرتب تا به امروز ادامه داشته است و تمام واحد‌هایی را که پروانه بهره برداری داشتند و مشمول طرح مذکور می‌شدند، بازدید کردیم و در مرحله پنجم طرح نیز بازدید‌های ما شدت خواهد گرفت و تمام واحد‌های مشمول را بازرسی خواهیم کرد. علاوه بر آن، در دوره‌های بعدی بازرسی، کار تحلیل و ارزیابی بر روی قیمت کالا‌ها انجام می‌شود تا از درج قیمت‌های غیرواقعی جلوگیری شود.
شهروندان درصورت مشاهده کالای بدون قیمت در فروشگاه ها، می‌توانند موضوع را از طریق سامانه پیامکی شهرآرانیوز با شماره ۳۰۰۰۷۲۸۹ به اطلاع ما برسانند.